ยาที่ทำให้เกิดภาวะผมร่วงหรืออาการผมร่วง

ยารักษาโรคหลายชนิดที่มีผลข้างเคียงไม่พึงประสงค์ที่ออกฤทธิ์ต่อเส้นผมโดยตรง ไม่ว่าจะทำให้มีขนขึ้นมาก รูปร่างเส้นขน เส้นผมผิดปกติไป หรือทำให้เกิดการร่วงของเส้นผมหรือขนทั่วร่างกายได้ ผลข้างเคียงของยาบางชนิดอาจทำให้เกิดภาวะผมร่วง กระตุ้นให้เกิดศีรษะล้านได้ ยาที่ทำให้เกิดผมร่วงนั้นสามารถทำให้ผมที่อยู่ในระยะพักตัว (Telogen phase) หรือที่อยู่ในระยะเจริญเติบโต (Anagen phase) ร่วงออกมาได้ทั้งสองแบบ ยาเหล่านั้นที่อาจทำให้เกิดภาวะนี้ได้แก่

1. กลุ่มยารักษาสิว ได้แก่ ยาที่เป็นอนุพันธ์ของวิตามิน A เช่น Accutane (isotretinoin) ยากลุ่มนี้นอกจากจะทำให้มีเยื่อบุอ่อนแห้งแตกลอกเป็นขุยแล้ว ยังทำให้ผมร่วงได้มากๆ เลย
2. ยาลดการแข็งตัวของเลือด มักใช้ในผู้ป่วยหลังการผ่าตัดลิ้นหัวใจ ผู้ป่วยโรคหัวใจ ผู้ป่วยที่มีลิ่มเลือดอุดตัน Panwarfin® (warfarin Sodium), Sofarin®, Coumadin Heparin injections
3. ยาลดคลอเลสเตอรอลในเลือด Atromid–s® (clofibrate) Hidil®, Lopid® (gemfibrozil)
4. ยากันชัก
5. ยาต้านโรคซึมเศร้า ใช้ในการรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้าและยาคลายเครียด ได้แก่
   Anafranil® (clomipramine)
   Elavil® (amitriptyline)
   Norpramin® (desipramine hydrochloride)
   Pamelor® (nortriptyline)
   Paxil® (paroxetine)
   Prozac® (fluoxetine)
   Sinequan® (doxepin)
   Surmontil® (trimipramine)
   Tofranil® (imipramine)
   Vivactil® (protriptyline)
   Zoloft® (sertraline)
6. ยาลดน้ำหนัก ได้แก่ ยากลุ่มอนุพันธ์ของ Amphetamines ซึ่งใช้ลดน้ำหนักทำให้ความอยากอาหารลดลง
7. ยาฆ่าเชื้อรา ได้แก่ KetoconaZole Fluconazole
8. ยารักษาโรคเก๊าฑ์ ยาลดกรดยูริค ได้แก่ Zyloprim® (allopurinol)
9. ยาหยอดตารักษาโรคต้อหิน ได้แก่ กลุ่มต่อต้านเบต้า (Beta – blocker drugs) เช่น Timolol® eye drops.
10. ยาลดความดันโลหิต ใช้ในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ได้แก่ กลุ่มยาต่อต้านเบต้า (Beta – blockers)
    Tenormin® (Atenolol)
    Lopressor® (metoprolol)
    Corgard® (nadolol)
    Inderal® (propanolol)
    Blocadren® (timolol)
11. ยากลุ่มฮอร์โมน ทั้ง ฮอร์โมนเพศหญิง และฮอร์โมนเพศชายได้แก่ ยาเม็ดคุมกำเนิด
    * การใช้ฮอร์โมนทดแทนในหญิงวัยทอง เอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน (estrogen และ progesterone)
    * ยาฮอร์โมนเพศชาย แอนโดรจีนิกและเทสโทสเตอโรน (Male androgenic hormones and testosterone)
    * สเตียรอยด์ ได้แก่ Prednisolone
12. ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ หรือ ยาแก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ ได้แก่ Naprosyn® (Naproxen), Indocin® (indomethacin), Clinoril® (sulindac)
13. ยารักษาโรคพาร์กินสัน ได้แก่ Levadopa/L – dopa (Dopar,Laradopa)
14. ยารักษาไทรอยด์ หรือฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทน
15. ยารักษาแผลในกระเพาะอาหารหรือยาลดกรดในกระเพาะอาหาร ได้แก่ Pepcid® (famotidine), Zantac® (ranidine), Tagamet® (Cimetidine)
16. ยารักษาต้านมะเร็งหรือยาคีโม (Chemotherapy) ได้แก่ adriamycin, cyclophosphamide, dactinomycin, daunorubicin, docetaxel, doxorubicin, etoposide, fluorouracil, ifosfamide, irinotecan, methotrexate, nitrosureas, paclitaxel, tamoxifen, topotecan, vinorelbine

สาเหตุผมร่วงที่เกิดจากผลข้างเคียงของยาต่างๆข้างต้น สามารถหยุดหรือหายได้เป็นส่วนใหญ่เมื่อหยุดยาที่เป็นสาเหตุแบบสิ้นเชิง อาการผมร่วงที่เกิดจากยานั้นไม่สัมพันธ์กับปริมาณยาที่กินหรือระยะเวลาที่กินยา มีรายงานว่าการได้รับยาเข้าไปเพียงเล็กน้อยหรือเพียงครั้งเดียวก็ทำให้เกิดผลข้างเคียงเรื่องผมร่วงได้แบบมากมาย ยาส่วนใหญ่ที่ทำให้ผมร่วงนั้นมักจะมีกลไกไปเร่งให้วงจรของเส้นผมเข้าสู่ระยะพักตัวมากขึ้นหลังจากได้รับยาเข้าไป 60-120 วันแล้วจึงจะมีผมร่วงออกมาแบบมากๆ ส่วนยาที่รู้จักกันดีคือยาเคมีบำบัด (Chemo therapy) ที่ใช้รักษามะเร็ง จะออกฤทธิ์ทำให้ผมร่วงโดยไปสกัดวงจรของเส้นผมที่อยู่ในระยะเจริญเติบโต (Anagen phase) ทำให้ผมร่วงทันทีหลังได้รับยาเข้าไปไม่นาน (ส่วนใหญ่ไม่เกิน 2 สัปดาห์)

 ยารักษาผมร่วง

ปัญหาของหนังศีรษะ